جام جم سده

قدمگاه علی ابن موسی الرضا (ع) شهر سده (فاصله تا روستای تنگ براق22 کیلومتر) 

قدمگاه يكي از تفريحگاه هاي زیبا و خوش آب و هوای استان فارس به شمار می آید. قدمگاه داراي چشمه سارهای پر آب و درختان كهنسال و زيبا مي باشد. این مکان تفریحی در تمام فصل های سال پذيراي هموطنان ایرانی و حتی گردشگران خارجی می باشد.      در گرمای تابستان هوای خنک و مرطوب قدمگاه باعث شده که در این فصل سیل خروشانی از گردشگران به این تفرجگاه بیایند و تعطیلات آخر هفته خود را در دامنه کوه و کنار نهرهای آب زلال این مکان بگذرانند و از صداي شرشر آب و نسيم خنک برخواسته از دامن طبيعت لذت ببرند. اطلاعات کلی درباره شهر سده شهر سده واقع در جنوب ایران و شمال استان فارس می باشد. جمعیت این شهر قالب بر 7500 نفر می باشد که مرکز بخش به حساب می آید وجمعیت کل بخش سده 23000 نفر می باشد. در دوران هخامنشی این شهر اصلی ترین راه ارتباطی بین پرسپولیس(تخت جمشید) و خلیج فارس به حساب می آمده و جشن های معروف سَده در این شهر برگزار می شده است که مرکز آن تلی به نام تل مهرعلی فارسی با قدمت 5000 سال قبل از میلاد بوده است و  قدمت شهر حدود هفت هزار سال می باشد . این تل در کنار کوه گرشاسب قرار دارد. این شهرهمچنین مسیر حرکت حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) نیز بوده است.که حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) و اصحاب خویش بر سر چشمه ساری که هم اکنون درختانی چند صد ساله و سر به فلک کشیده دارد توقف کرده و مدتی در آنجا سکنی گزیده اند که هم اکنون این چشمه سار یکی از قدمگاه های ایران به شمار می رود و روزانه پذیرای هموطنان ایرانی و گردشگران خارجی می باشد.     روستای خسرو شیرین   این روستا یکی از روستاهای بسیار خوش آب و هوای ایران می‌باشد که در دامنه‌های شمالی استان فارس و در شهرستان آباده و در فاصله حدود 30 کیلومتری تنگ براق واقع شده‌است. آب و هوای این روستا به این دلیل که در دامنه‌های زاگرس واقع شده‌است کوهستانی می‌باشد و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل و خنک می‌باشد که جذابیت زیادی برای افراد مختلف از شهرهای اطراف دارد تا روزی را در سایه درختان این روستا و در کنار رودخانه‌های آن بگذرانند. جمعیت این روستا در حدود 2500 نفر می‌باشد.خسروشیرین تا چند سال پیش جزء شهرستان اقلید بود اما به دلایلی نا معلوم به شهرستان آباده پیوست در حالیکه تا دیرباز جزئی از اقلید به شمار میرفت. جدا شدن این شهرستان از اقلید و پیوستن آن به شهرستان آباده بیشتر به خاطر چشمه سار های پر آب و زلال و رود های خسروشیرین بود و چون آباده منابع آبی غنی ندارد و جزئ مناطق کم آب، کم بارش و خشک کشور و استان فارس محسوب میشود برای استفاده از آب این روستا(برای مصارف شهر آباده)خسرو شیرین به آباده پیوست. بدلیل اب وهوای خنک منطقه در تابستان وکوههای پوشیده از برف در زمستان و کوهها وطبیعت زیبا وچشمه سارهای پر آب و باغهای فراوان دارای جاذبه گردشگری طبیعی است .   

چشمه چهل شهیدان دژکرد                                                   

چشمه چهل شهیدان دژکرد از چشمه‌های شهرستان اقلید  در استان فارس، در مجاورت شهر دژکرد و در فاصله 18 کیلومتری تنگ براق است. آب زلال چشمه ساران در پای کوه های بلند با درختان با طراوات خویش تپه ماهور های زیبا و جنگلی را طی می کند . این تفرجگاه دارای چشم اندازهای زیبا نظیر چشمه، کوه و فضای سبز می باشد .    

  دریاچه کافتر

  

  این دریاچه در محدوده طول‌ جغرافيايي‌ 52 درجه‌ و 30 دقيقه‌ تا 54 درجه‌ و عرض‌ جغرافيايي‌ 30 تا 31 درجه‌ قرار دارد‌ كه‌ به‌ آن‌ آبگير كافتر نيز مي‌گويند. در شرق‌ روستاي‌ كافتر و جنوب‌ كوه‌ بل‌ در دشتي‌ كه‌ ميان‌ كوههاست‌ از آبهايي‌ كه‌ از دامنه‌ كوهها سرازير مي‌شود و همچنين‌ از آب‌ رودخانه‌ شادكام‌ اين‌ درياچه‌ درست‌ شده‌ است‌. پيرامون‌ اين‌ آبگير پهناور چمنزارهاي‌ وسيعي‌ وجود دارد كه‌ تابستان‌ و بهار، چراگاه‌ دامهاي‌ تيره‌هاي‌ گوناگون‌ ايل‌ قشقايي‌ مي‌باشد. عمق‌ درياچه‌ كم‌ و از گياهان‌ باتلاقي‌ و ني‌ پوشيده‌ شده‌ است‌. در اين‌ منطقه‌ نمكزار ابرقو، رودخانه‌ شادكام‌ و غار بزرگ‌ و زيباي‌ " كان‌ كوهر" نيز از عوارض‌ طبيعي‌ عمده‌ بشمار مي‌روند. وجود چشمه‌ها و قناتهاي‌ فراوان‌ با آبهاي‌ گوارا كه‌ سرچشمه‌ بيشتر آنها دامنه‌هاي‌ كوه‌ بل‌ مي‌باشد از ديگر ويژگيهاي‌ طبيعي‌ منطقه‌ است‌.
  این دریاچه  مساحتی درحدود 48 کیلومترمربع دارد ، اين درياچه در 35 كيلومتري جنوب اقليد فارس و در فاصله حدود 60 کیلومتری تنگ براق و در ارتفاع 2300 متري از سطح دريا قرار دارد و طول آن در حدود 24 كيلومتر و عرض آن 6 كيلو متر مي باشد و  یکی از دریاچه های آب شیرین استان فارس است  و از زیستگاه های بسیار ارزشمند پرندگان مهاجر محسوب میشود .  این دریاچه درکنار روستای کافتر واقع شده و دومین دریاچه آب شیرین بعدازدریاچه پریشان است که زیستگاه طبیعی پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی های کپور و آمور می باشد. وجودچشمه سارها وقنوات متعدد علاوه برایجاد مناظر زیباودیدنی زمینه مساعدی برای پرورش ماهی قزل آلا فراهم نموده است. درحال حاضر، برداشت بی رویه از رستنی های محدوده ی این دریاچه وآب آن ، حیات آن را به مخاطره انداخته است .این دریاچه یکی اززیباترین چشم اندازهای طبیعی استان است .    

 چشمه بالنگان حاجی آباد

   چشمه حاجی آباد (بالنگان) با جلوه های بسیار زیبا و تفرجگاهی در منطقه ای به وسعت حدود سه هزار متر مربع در محدوده شهرستان اقلید ودر فاصله حدود 27 کیلومتری تنگ براق قرار دارد . چشمه بالنگان می تواند با برنامه ریزی و احداث تا سیسات زیربنایی و خدماتی به یکی از نواحی گردشگری منطقه تبدیل شود . وفور چشمه سارهای منطقه زمینه مساعدی را برای پرورش ماهی قزل آلا فراهم آورده است.        

   گور بهرام آسپاس  

 باتلاق گور بهرام نام یکی از مناطق تفریحی استان فارس است که در 35 کیلومتری تنگ براق واقع شده است. گفته می‌شود بهرام ساسانی براي شكار گور خر در اين منطقه اسب مي‌تاخته و در اين باتلاق ناپديد شده است.        

  آبشار مارگون  

  آبشار مارگون نام آبشاری است که در دره‌های غرب شهرستان سپیدان در فاصله حدود  60 کیلومتری روستا. ارتفاع این آبشار به ۷۰ متر و عرض آن به ۱۰۰ متر می‌رسد.این آبشار در روستای مارگون واقع شده است. این روستا از توابع روستای کمهر (Komehr) است. آبشار مارگون بزرگ‌ترین و با شکوه‌ترین آبشار ایران است که که از نظر زیبائی و بزرگی و حجم آب خروجی با آبشار شوی رقابت می کند. سپیدان و مناطق اطراف آن به دلیل کوهستانی بودن و داشتن ارتفاعی بالای ۲۲۰۰ متر آب و هوائی سرد دارد و به گفته شاهدان عینی در مواقعی از زمستان در این آبشار قندیل هائی از یخ تشکیل می شود. در منطقه باغهای سیب زرد و سرخ فراوان دیده می شود. در بین درختان جنگلی آنجا هم زالزالک و نوعی زرشک دیده می شود. ساکنان منطقه را «لر »ها و کوچندگان «قشقایی » که بعضی از آنها ساکن شده اند، تشکیل می دهند. یکی از رسوم زیبای روستای مارگون این است که در هنگام جشن ازدواج ، عروس و داماد و شرکت کنندگان در جشن با لباسهای زیبای محلی ساعتی را در کنار آبشار به شادمانی می گذرانند.

   بهشت گمشده(تنگ بستانک)  

 بهشت گمشده نام منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز در منطقه کامفیروز و در فاصله حدود 35 کیلومتری تنگ براق واقع است. نام اصلی این مکان تنگ بستانک بوده است که اکنون به بهشت گم شده مشهور شده است. تنگ بستانک یا بهشت گمشده، قطعه‌ای از بهشت و سرزمینی همزیست با آب ، درخت و کوهستان است که در گوشه شمال غرب شیراز از توابع شهرستان مرودشت قرار گرفته و هر سال میهمانان و مسافران را از اقصی نقاط کشور به سوی خود فرا می‌خواند. این منطقه دیدنی که زیبایی انبوه درختان و پرآبی رودخانه‌هایش چشم هر بیننده را می‌نوازد و میهمانان را به تحسین و تکریم آفرینش گر هستی وا می دارد از جمله مناطق حفاظت شده استان فارس است.انبوه درختان در منطقه بهشت گمشده در پاره‌ای ازمناطق چنان پنجه در پنجه هم انداخته‌د و سقفی از نوازش بر سر رهگذران و گردشگران ساخته که به سختی می توان درخشش آفتاب را از میان شاخ و برگ درختان دید. در این منطقه زیباو دیدنی آنچه به چشم می‌آید سبزی و زیبایی مناظر شگرف و آنچه به گوش می‌رسد صدای نوازشگر آب و نغمه پردازی پرندگان و آنچه احساس می شود طراوت و سرزندگی است. منطقه حفاظت شده بهشت گمشده یا تنگ بستانک، بخشی از حوزه زاگرس میانی و حوزه آبخیز رود کر می‌باشد که در امتداد شرقی رشته کوه دنا واقع گردیده است. این زیست بوم که از مناطق عمده گردشگری طبیعی استان فارس محسوب می‌شود، دربرگیرنده پدیده‌های کم نظیر و منحصر به فرد طبیعی بسیار است. بلندترین قله این منطقه کوهستانی و مرتفع، کوه رنج به ارتفاع سه هزارو ‪ ۹۵۰متراست که هیبت پر صلابت آن بر همه منطقه بهشت گمشده خودنمایی می‌کند. بهشت گمشده یکی از پرباران‌ترین مناطق استان فارس و تامین‌کننده منابع عمده‌آب سد درودزن، دریاچه‌های بختگان،طشک و همچنین اراضی کشاورزی دشت‌های حاصلخیز بیضا، کامفیروز و کربال است. تنگ بستانک یا همان بهشت گمشده دره زیبایی است که جهت امتداد آن شرقی غربی است و صخره‌های عمودی و مرتفع دو طرف آن را دربرگرفته است. یکی از ویژگی‌های این پدیده طبیعی بستر سنگی کف دره است که رویشگاه درختان چنار، گردو و گیاهان سایه پسند است. این درختان درفضای کم نور تنگ بستانک برای دسترسی به نور،دررقابت هستند و قامت بلند و تاج پوشش به هم پیوسته‌ای دارند. زیست بوم آبی دریاچه پشت سد درودزن، مهمترین زیستگاه آبی بخش کامفیروز است که زیستگاه جانبی منطقه حفاظت شده تنگ بستانک می‌باشد. این دریاچه آب شیرین، زیستگاه دو گونه از ماهیان بومی و سه‌گونه از کپور پرورشی است و از مکان‌های حائز اهمیت برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر می باشد. پوشش گیاهی منطقه تنگ بستانک شامل دو جامعه پسته و بادام و جامعه بلوط است ودرختان و درختچه‌هایی از قبیل کیکم،زرشک،شیرخشت،بنه،چنار و گیاهان مرتعی از قبیل خارشتر،شیرین بیان،درمنه،گون و گرامینه را دارا می‌باشد. پستانداران منطقه ، کل و بز،خرس قهوه‌ای،سمور،گرگ،روباه،شغال ،کفتار و خرگوش هستند و پرندگان منطقه شامل کبک ، تیهو، کبوتر، فاخته، خروس کولی، دارکوب ، عقاب و لاشخور است.  اين منطقه از مناطق عمده گردشگري طبيعي استان فارسمحسوب مي‌شود، دربرگيرنده پديده‌هاي كم نظير و منحصر به فرد طبيعي بسيار است.   در اين منطقه زيباو ديدني آنچه به چشم مي‌آيد سبزي و زيبايي مناظر شگرف و آنچه به گوش مي‌رسد صداي نوازشگر آب و نغمه پردازي پرندگان و آنچه احساس مي شود طراوت و سرزندگي است.                    

 

 حوضچه دختر گبر

 

حوضچه دختر گبر نام یکی از جاذبه‌های دیدنی شهرستان اقلید در ا ستان فارس و در فاصله حدود 80 کیلومتری تنگ براق می‌باشد. این اثر به لحاظ اهمیت تاریخی آن به شناسنامه اقلید نیز معروف است. این اثر یادمانی از عهد ساسانی می‌باشد. این اثر در مرکز شهر اقلید و بر دامنه تپه سنگی قلات واقع شده است. حوض دختر گبر دارای سه پله، یک حوض با عمق کم و کتیبه ای به خط پهلوی ساسانی به طول دو متر و عرض ۸۸ سانتی متر می‌باشد.     

 

 چشمه محمد رسول الله اقلید  

 

 اين چشمه كه در ضلع باختری شهر اقليد و در فاصله حدود 80 کیلومتری تنگ براق واقع شده است يكی از گردشگاه های مهم اين شهرستان می باشد. در حال حاضر آب اين چشمه در زمين های كشاورزی و تغذيه حوضچه های ماهی كه در كنار چشمه ها احداث شده اند، به مصرف می رسد.   کتیبه سنگی تنگ براق صخره هاي سر به فلک کشيده، آبشارهاي پيچ در پيچ، درختان انبوه و تخته سنگ هاي زيبايي که هر يک گويي هنر هنرمندي را در تنگ بُراق به نمايش گذاشته اند؛ اگر قرار باشد تا جلوه‌های طبیعی استان فارس رتبه‌بندی شوند بدون تردید چشم‌انداز بدیع این گذرگاه آب از فراز دامنه‌های غربی تنگ براق، در ردیف زیباترین جلوه‌های طبیعت استان فارس خواهد بود. علاوه بر داشتن جاذبه هاي طبيعي زيبا و بديع، وجود برخی از آثار باستانی در فاصله 500 متری روستا و در نزدیکی دهانه آبشار بُراق نیز نشان‌دهنده اهمیت تاریخی منطقه است که از جمله مهمترین آنها كتيبه اي متعلق به دوران ساساني است که بر غناي اين منطقه گردشگري افزوده است. این كتيبه به دوزبان «پهلوي» و «پهلوي اشكاني» نوشته شده و برای نخستین بار در سال 1336 از این منطقه گزارش شده است.  یادگار تاریخ در میان تابلوی طبیعتاین کتيبه سنگي يک متر عرض و 140  سانتی متر طول دارد و مشتمل بر 16 سطر است که هر سطر آن 90 سانتي متر طول دارد.  اين تخته سنگ با نبشته هايي به خط پهلوي در وسط تنگ براقي، نزديک به دهانه «صفه کوچک» غار کم عمقي که در دل کوه خزيده، به پهلو قرار گرفته است.   به واسطه درختان انبوه و سرسبزي که پيرامون سنگ نبشته روییده، محل قرارگیری کتیبه استراحتگاهي با طراوت و خوش منظر است و مانند بسياري از نقوش برجسته و نبشته هاي ساساني مي توان پنداشت يکي از شاهنشاهان ساساني (شايد بهرام) به مناسبت شکار و عبور از اين محل آن را به يادگار گذارده است. 

 

   منطقه شکارممنوع بصیران  

 

 منطقه شکارممنوع بصيران واقع در شهرستان‌های آباده و اقلید در استان فارس ودر فاصله حدود 100 کیلومتری روستای تنگ براق است. این منطقه که در چهار كيلومتری جنوب آباده قرار دارد يک ناحيه گسترده است كه به خاطر گونه‌ های نادر گياهی و جانوری مورد حفاظت قرار گرفته است. اين منطقه يكی از ارزشمندترين زيستگاه ‌های حيات وحش كشور و استان به حساب می آيد.